Gentse experimenten als inspiratie voor Europa
Gent zoekt naar manieren om sneller te ontharden en te vergroenen. Andere Europese steden, waaronder Helsinki, Wrocław en Guimarães, gaan na hoe ze de resultaten van het Gentse experiment in hun eigen regio kunnen implementeren. Sluit jij aan bij het kennisnetwerk?
Gent
Met zijn 270.000 inwoners en een oppervlakte van bijna 160 km² is Gent de derde grootste stad van België. Daarbovenop telt de stad een kleine 90.000 studenten. Dat maakt van Gent meteen ook de grootste studentenstad van Vlaanderen.
Om zoveel mogelijk Gentenaars van groen te laten genieten, heeft de Stad Gent een groennorm ontwikkeld. Die zegt dat elke inwoner recht heeft op een park van minstens 1 ha binnen de 400 meter van zijn of haar woning. Naast een heleboel kleinere parkjes zijn er vandaag meer dan 60 parken van deze omvang in de stad. Daarnaast heeft elke Gentenaar een natuurgebied van minstens 100 ha op fietsafstand. Acht groenklimaatassen moeten al deze plekken verbinden voor wandelaars en fietsers. Ook waterlopen met groene oevers geven extra zuurstof aan de stad.
Ook bewoners krijgen een duwtje in de rug om de stad te vergroenen. Gent helpt bij de aanleg van geveltuinen en groendaken, het uitbreken van verharding en de installatie van regenwaterputten.
Dichtbebouwde wijken vergroenen
Door al deze initiatieven wapent Gent zich elke dag meer tegen hitte, droogte en wateroverlast. Maar er is ruimte voor verbetering. Zeker de dichtbebouwde wijken net buiten het centrum hebben nood aan extra groen en minder verharding. In sommige buurten loopt die op tot 80%, terwijl veel inwoners net daar geen eigen tuintje hebben. De 3 wijken die voor Rewild the City als experimenteerplekken zijn gekozen, passen allemaal in dat profiel. De Stad grijpt dit project dan ook graag aan om te onderzoeken hoe ze, vooral in wijken als deze, bewoners kan enthousiasmeren en ondersteunen om samen een tandje hoger te schakelen op het vlak van ontharden en vergroenen.
Helsinki
De hoofdstad van Finland is de dichtstbevolkte stad van het land met ongeveer 685.000 inwoners. De stad ligt in de zuidelijke provincie Uusimaa en strekt zich uit over 217 km² land en 502 km² zee. Met een kustlijn van 131 km aan de Oostzee en 327 eilanden wordt Helsinki gekenmerkt door zijn maritieme omgeving.
Bijna 65% van de grond is eigendom van de gemeente. Ongeveer 34% van het landoppervlak van Helsinki bestaat uit groengebieden die het stadsbestuur beheert. De rest is in handen van onder meer de staat, particuliere landeigenaren en woningcorporaties.
Groenere woonwijken
Helsinki wil meer en beter stedelijk groen, met name in de woonwijken. Onlangs nog nam de Stad een groennorm op in de bouwvoorschriften. Een andere, voor wijken, is in voorbereiding. Die moet de groene structuren in de ruimtelijke planning versterken. Initiatieven voor meer stedelijk groen in bestaande woonwijken zijn echter zeldzaam.
Een aanzienlijk deel van de bestaande woonwijken is eigendom van de bewoners. Daarom moet de Stad samenwerken met partners als woningcorporaties om de buurten te vergroenen. Het bestaande energieadvies van de Stad voor woningcorporaties wordt om die reden uitgebreid met advies over mogelijke aanpassingen aan de klimaatverandering.
Rechtvaardige klimaatadaptatie
Een belangrijke ambitie is om strategieën voor klimaatadaptatie te implementeren die tegelijk de ongelijkheid tussen bewoners verminderen. Een van de aandachtspunten is het bevorderen van vergroeningsinitiatieven die bewoners mondiger maken en die haalbaar zijn voor meer kwetsbare huishoudens. Het Rewild the City-project biedt de Stad de mogelijkheid om praktische oplossingen te testen en te ontwikkelen voor uitdagingen op het gebied van stedelijke veerkracht, duurzaam leven en milieuongelijkheid.
Guimarães
De stad Guimarães ligt in het noorden van Portugal, in Zuid-Europa. Hij maakt deel uit van de subregio Ave, een van de meest geïndustrialiseerde gebieden van het land. De gemeente beslaat 242,85 km² en heeft ongeveer 156.830 inwoners.
Zo’n 40% van het stedelijke gebied is bedekt met groen. Bossen zijn goed voor bijna de helft van de oppervlakte. De stad investeert voortdurend in de bescherming van de biodiversiteit, de bevordering van ecologische corridors en de versterking van groene infrastructuur. Initiatieven zoals de jaarlijkse aanplant van 2000 bomen, de ontwikkeling van gemeenschapstuinen en het herstel van waterlopen dragen bij tot de ecologische samenhang van het gebied.
Jongeren betrekken
Een van de grootste uitdagingen van Guimarães is het waarborgen van de toegang tot groene en blauwe infrastructuur voor alle inwoners. Dat geldt zeker in perifere wijken zoals Emboladoura, waar sociale kwetsbaarheid, energiearmoede en klimaatrisico's samenkomen. Om burgers te mobiliseren en een gevoel van samenhorigheid te bevorderen, implementeert Guimarães co-creatiestrategieën. Daarmee wil de Stad vooral jonge bewoners betrekken bij de transformatie van de openbare ruimte.
Verbinding en klimaatbestendigheid
Guimarães ziet het Rewild the City-project als een kans om een rechtvaardige klimaattransitie te bevorderen door de implementatie van Nature-based Solutions in kwetsbare gebieden. Het is de ambitie van de stad om een solide methodologie te ontwikkelen die kan worden getest en aangepast aan de wijk Emboladoura. Daarbij kunnen jongeren hun zeg doen, neemt de biodiversiteit toe en wordt de openbare ruimte omgevormd tot gebieden waar verbinding en klimaatbestendigheid centraal staan. Het project is een succes als het bijdraagt tot een vernieuwd vertrouwen, burgers aanzet tot actie en resulteert in een betere omgeving die de behoeften van de lokale gemeenschap weerspiegelt.
Wrocław
De op twee na grootste stad van Polen ligt in het zuidwesten van het land, in het hart van het woiwodschap Neder-Silezië. De stad heeft een oppervlakte van 292,82 km² en telt ongeveer 674.000 inwoners. Met zijn 12 eilanden en 112 bruggen wordt Wroclaw ook wel de Stad van de 100 Bruggen genoemd.
De ligging van Wroclaw aan de rivier de Oder beïnvloedt het landschap, het water en het microklimaat aanzienlijk. Minder dan 40% van het stadsgebied bestaat uit groen. Binnen de stad bestaat 12% uit beschermde groene gebieden. Deze nemen jaar na jaar toe.
Uitdagingen en oplossingen
De klimatologische omstandigheden van Wroclaw vertonen kenmerken die typisch zijn voor grote stedelijk-industriële agglomeraties. Samen met de groei van de stad, de economische activiteiten en de buitensporige verharding, beïnvloeden ze de lucht- en waterkwaliteit, de afname van de biodiversiteit of het fenomeen van het stedelijk hitte-eiland.
Om de negatieve gevolgen te verminderen, investeert de stad Wroclaw in blauw-groene infrastructuur, groenere straten en binnengebieden, bescherming van de biodiversiteit, hernieuwbare energie, rioleringssystemen en regenwaterbeheer.
Lokale stakeholders betrekken
Hoge temperaturen, hevige regenval en harde wind zijn de grootste uitdagingen in het klimaatadaptatieplan van Wroclaw. De stad creëert ruimtelijke, sociale en economische structuren die op deze fenomenen zijn voorbereid. Met een sterke focus op regenwaterbeheer en ontharding zijn Nature-based Solutions een belangrijke tool.
Tijdens Rewild the City wil Wroclaw bijleren over Nature-based Solutions en het vergroenen van straten. De grootste uitdaging is om lokale belanghebbenden te betrekken bij het co-creatieproces. Daarnaast wil de Stad ontdekken hoe het vergroenen van privé-eigendommen in zijn werk kan gaan.
Doe je mee met het kennisnetwerk?
Steden en gemeenten uit heel Europa delen hun expertise en bundelen hun krachten om groenere steden te creëren.
Veel steden en gemeenten in Europa staan voor dezelfde uitdagingen als de partnersteden binnen Rewild the City. Daarom zetten we een online kennisnetwerk op rond de thema’s ontharding en vergroening. De leden delen hun expertise, presenteren succesvolle voorbeelden en stellen hun vragen aan de anderen. Op deze manier werken we samen aan een groener Europa.
Maak je met je stad of gemeente graag deel uit van het kennisnetwerk?
Stuur een bericht naar rewild@stad.gent